Ελύτης Οδυσσέας
O Οδυσσέας Ελύτης, (φιλολογικό ψευδώνυμο του Οδυσσέα Aλεπουδέλη) είναι απο τους σημαντικότερους ποιητές της νεώτερης ελληνικής ποίησης.Γεννήθηκε στΟ Ηράκλειο Κρήτης, στις 2 Νοεμβρίου το 1911, μα ή καταγωγή του είναι από τη Λέσβο. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών, καί φιλολογία στη Σορβονη του Παρισιού. Στα γράμματα παρουσιάστηκε το 1935 καί ασχολήθηκε κυρίως με την ποίηση. Έγραψε όμως καί άρθρα, δοκίμια καί μελέτες, για γενικά φιλολογικά καί καλλιτεχνικά θέματα. Ανάμεσα σ'αυτά ξεχωριστή θέση έχει το δοκίμιο του για την προσωπικότητα του λαϊκού ζωγράφου της Λέσβου, Θεόφιλου.
Από το 1946 ως το 1948 συνεργάστηκε ως τεχνοκρίτης στην έφημ. «Καθημερινή» καί από το 1948 ως το 1952 έζησε στo Παρίσι. Μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στη χώρα μας (1974) τοποθετήθηκε για μικρό διάστημα πρόεδρος του Δ.Σ. της Ε.Ρ.Τ. Έλαβε μέρος, ως εκπρόσωπος της Ελλάδας σε πολλά συνέδρια του εξωτερικού, σχετικά με θέματα τέχνης καί πολιτισμού. Τιμήθηκε το 1961 με το πρώτο Κρατικό Βραβείο Ποιήσης για το ποιητικό του έργο «Aξιον Εστί». Από τη φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου θεσσαλονίκης ανακηρύχτηκε το 1975 επίτιμος διδάκτορας της Σχολής, σε ένδειξη τιμής για το ποιητικό του έργο και την πνευματική του προσφορά.
Ο Οδυσσέας Ελύτης πρωτοπαρουσιάστηκε στην ποίηση με την ποιητική συλλογή «Προσανατολισμοί» το 1936, επανέκδοση το 1940. Στο πρώτο του ξεκίνημα ό ποιητής παρουσιάζεται υπερρεαλιστής, με όλο το φρεσκάρισμα στο στίχο, τίς νέες προοπτικές στην ποιητική σύλληψη, και τίς νέες αποχρώσεις στη σημασία των λέξεων. Ωστόσο, κατόρθωσε γρήγορα ν' απαλλαγεί από τα ελαττώματα καί τίς αδυναμίες της νέας αυτής σχολής καί να μας δώσει στα κατοπινά του ποιητικά έργα μια γνήσια ανεπιτήδευτη ποίηση, βαθύτατα λυρική, βασισμένη στα ζωντανά στοιχεία της ελληνικής παράδοσης όλων των εποχών, τονίζοντας περισσότερο τα στοιχεία της φυσιοκρατικής και ανθρωποκεντρικής παράδοσης.
Υστερα ο Ελύτης μας έδωσε τη δεύτερη συλλογή του «Ηλιος ο Πρώτος». Προλογίζοντας την ο ίδιος μας λέει: «Ετσι συχνά όταν μιλώ για τον ήλιο μπερδεύεται στη γλώσσα μου ένα μεγάλο τριαντάφυλλο κατακόκκινο, αλλά δεν μου είναι βολετό να σωπάσω». Ποιά είναι αυτά που τον δυσκολεύουν; Μας το λέει ο ίδιος στα ποιήματα της συλλογής' είναι οι μνήμες του στους πρώτους καιρούς των παιδικών του χρόνων' ένα νησί κι ένα παιδί που θά'θελε να ξαναζήσει τη ζωή σαν άνοιξη και σαν ελληνικό καλοκαίρι.
H νησιώτικη καταγωγή του ποιητή καί οι βαθύτατοι ψυχικοί δεσμοί του μ' ένα χώρο γεμάτο μυστήριο και ομορφιά, θα γίνει το πλαίσιο των θεοτήτων πού θα ζωντανέψει ό ίδιος στα ποιήματα του: τη θάλασσα, τον ουρανό, τον ήλιο, τον έρωτα, τα βουνά, τα λουλούδια καί τους ανέμους. Ιδιαίτερα, ό ουρανός, ή θάλασσα, ό ήλιος καί ό έρωτας είναι τα κεντρικά στοιχεία πού θαυμάζονται και εξυμνούνται σε όλα τα ποιήματα του.
O Ελύτης δεν ήταν μόνο ένας παθιασμένος φυσιολάτρης, ήταν κι ένας πατριώτης ποιητής με τη βαθύτερη έννοια του όρου, πού υπηρετεί σταθερά τα εθνικά ιδανικά. Έφεδρος ανθυπολοχαγός στον πόλεμο του 1940-41, μας έδωσε το «Aσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας», πού θα είναι πάντα ένα πατριωτικό σάλπισμα για την Ελευθερία- όχι μόνο την ελληνική μα την ελευθερία την πανανθρώπινη.
Κατόπιν μας έδωσε το «Αξιον Εστί», το έργο της ωριμότητάς του και της ζωής του. Είναι μια μεγαλόπνοη ποιητική σύνθεση, που επιχειρεί και πετυχαίνει ένα αρμονικό συνταίριασμα των ελληνικών στοιχείων, των τωρινών, των παλαιότερων και των προαιώνιων, με μιαν ασυνήθιστη μυθοπλαστική δύναμη και με στίχους μετρικά και γλωσσικά άψογους, γεμάτους από λυρισμό, ονειρική έκσταση, διάχυτη μουσικότητα και ποιητική πνοή.
Το «Αξιον Εστί» είναι ένα επίτευγμα της νεοελληνικής ποίησης κι ένα καλλιτεχνικό τεχνούργημα. Είναι τόσο μεγάλος ο γλωσσικός πλούτος αυτής της συλλογής, που όπως γράφει ο Τ.Λιγνάδης: «O Ελύτης έχει την αίσθηση της ιδιαίτερης ελληνικής γλώσσας από τον Ομηρο ως τα σήμερα». Μας το λέγει και ο ίδιος ο ποιητής σ' ένα στίχο του: «Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Ομήρου».
Στο «Αξιον Εστί» δεν είναι η φυσιολατρεία μόνο το κυριότερο στοιχείο της σύνθεσης, αλλά η ελληνικότητά της. Ο ουρανός, η θάλασσα, τα βότσαλα, οι γλάροι, το Αιγαίο ολόκληρο με τα σμαραγδένια νησιά του, το νερό, οι ελαιώνες, τ'αμπέλια, ο έρωτας, ο θάνατος και προπάντων ο Ηλιος, ο ηγεμόνας του χώρου, και που η ελληνική ποίηση δεν τον είχε ως τώρα επισημάνει. «Ηλιόποτη» τον ονόμασε τον Ελύτη, η Λιλή Ζωγράφου στο αξιόλογο βιβλίο, που του αφιέρωσε.
Την ίδια ονειρική μαγεία το ίδιο «εν εγρηγόρσει όνειρο» ζει και ξετυλίγει και στις νεώτερες ποιητικές συλλογές του : «Ηλιος ο ηλιάτορας», «Τα ρω του έρωτα» κτλ. « Μια θέληση ζωής - γράφει ο Ανδρέας Καραντώνης - μια αβράδιαστη χαρά ηρεμίας και νιότης αναπηδά κάθε στιγμή απο τους στίχους του Ελύτη, ντυμένη εικόνες που έχουν την έκφραση και την ποιότητα του χορταριού, της θάλασσας, του βότσαλου, του μοναχικού δέντρου, της ηλιαχτίδας, κοντολογής την ποιότητα των στοιχείων απο τα οποία είναι πλασμένη η φυσική πραγματικότητα της χώρας μας».
Eκτος από την ποίηση ό Ελύτης έγραψε αξιόλογες κριτικές σελίδες καί μετάφρασε με επιτυχία ξένα ποιήματα καί θεατρικά έργα. Πολλές ποιητικές συλλογές του επανεκδόθηκαν επανειλημμένα, καί πολλά ποιήματα του μελοποιήθηκαν καί είναι από τα αγαπημένα τραγούδια της νεολαίας. Πολλά ποιήματα του επίσης έχουν μεταφραστεί σε πολλές ξένες γλώσσες.
To 1979 παίρνει το βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας, μια δίκαιη τιμή και διεθνή αναγνώριση για τον ποιητή. Το 1987 αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου της Ρώμης και του Πανεπιστημίου των Αθηνών. Ενώ το 1989 τιμήθηκε με το γαλλικό παράσημο του Ανώτατου Ταξιάρχη της Λεγεώνας της Τιμής.
O Οδυσσέας Ελύτης πέθανε στην Αθήνα στις 18 Μαρτίου 1996.
Ονειρα κι όνειρα ήρθανε
Στα γενέθλια των γιασεμιών
Νύχτες και νύχτες στις λευκές
Αυπνίες των κύκνων
Η δροσιά γεννιέται μες στα φύλλα
Οπως μες στον απέραντο ουρανό
Το ξάστερο συναίσθημα...
- Επτά νυχτερινά επτάστιχα (1935)
--------------------------------------------------------------
Εκείνοι που με λιθοβόλησαν δε ζούνε πια
Με τις πέτρες τους έχτισα μια κρήνη
Στο κατώφλι της έρχονται χλωρά κορίτσια
Τα χείλια τους κατάγονται από την αυγή
Τα μαλλιά τους ξετυλίγονται βαθιά στο μέλλον.
- Ηλιος ο πρώτος (1943)
Ποιήματα
Προσανατολισμοί (1940)
Ηλιος ο πρώτος, παραλλαγές πάνω σε μιαν αχτίδα (1943)
Ασμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας (1946)
Αξιον Εστί (1959)
Εξη και μία τύψεις για τον ουρανό (1960)
Το φωτόδεντρο και η δέκατη τέταρτη ομορφιά (1971)
Ο Ηλιος ο Ηλιάτορας (1971)
Το Μονόγραμμα (1972)
Τα Ρω του Ερωτα (1973)
Τα Ετεροθαλή (1974)
Το Σηματολόγιο (1977)
Μαρία Νεφέλη (1978)
Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας (1982)
Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου (1984)
Ο μικρός ναυτίλος (1988)
Ελεγεία της Οξώπετρας (1991)
Δυτικά της λύπης (1995)
Δοκίμια, διάφορα
H αληθινή φυσιογνωμία και η λυρική τόλμη του Ανδρέα Κάλβου - "Δοκίμιο" (1942)
2χ7 ε "Συλλογή δοκιμίων"
Ανοιχτά Χαρτιά - "Συλλογή δοκιμίων" (1973)
Ο ζωγράφος Θεόφιλος (1973)
Η μαγεία του Παπαδιαμάντη (1975)
Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο (1979)
Δημόσια και Ιδιωτικά (1990)
Ιδιωτική Οδός (1990)
Εν Λευκώ (1992)
Ο κήπος με τις αυταπάτες (1995)
Μεταφράσεις
Η Αποκάλυψη του Ιωάννου (1985)
Δεύτερη γραφή
Σαπφώ
Βραβεία
Πρώτο Κρατικό Βραβείο ποίησης "Αξιον Εστί" (1960)
Βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας (1979)
Πηγή: www.logotexnia.com
Όπως αναφέρεται στην Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού - Αιγαίο
1. Εισαγωγή
Ο Οδυσσέας Ελύτης (Αλεπουδέλης) είναι ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Έλληνες ποιητές. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα και φιλολογία στη Σορβόννη. Με την ποίησή του συνέβαλε στη διαμόρφωση της εικόνας της ελληνικότητας όπως την εννοούμε σήμερα, η οποία αντικατέστησε την απευθείας αναγωγή στην Κλασική Αρχαιότητα. Ποιήματά του έχουν μελοποιηθεί από το Μίκη Θεοδωράκη και πολλά από αυτά έχουν αγγίξει ευρύτερα πληθυσμιακά στρώματα, καταργώντας με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο πολιτισμικά και κοινωνικά στεγανά.
2. Η οικογένεια Αλεπουδέλη
Ο Οδυσσέας Αλεπουδέλης ήταν το πέμπτο παιδί της οικογένειας του Παναγιώτη και της Μαρίας Αλεπουδέλη. Οι γονείς του κατάγονταν από τη Λέσβο, αλλά ο ίδιος γεννήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 1911 στο Ηράκλειο της Κρήτης. Εκεί είχε εγκατασταθεί ο πατέρας του από το 1895, ιδρύοντας μαζί με τον αδελφό του, Θεόδωρο, εργοστάσιο σαπωνοποιίας και πυρηνελουργίας. Δύο χρόνια αργότερα παντρεύτηκε τη Μαρία Βρανά.
Το 1914 ο Παναγιώτης Αλεπουδέλης μετέφερε το εργοστάσιό του στον Πειραιά και η οικογένειά του βρέθηκε εγκατεστημένη στο κέντρο της Αθήνας. Στο σπίτι της οδού Σόλωνος 98β ο Οδυσσέας Αλεπουδέλης θα περάσει τα εφηβικά του χρόνια και θα κάνει τις πρώτες του προσπάθειες στην ποίηση.
Ο κοινωνικός κύκλος της οικογένειας, μέσα στον οποίο θα γίνει και η πνευματική ωρίμανση του μικρού Οδυσσέα, ανήκει στο βενιζελικό χώρο. Το 1915, μάλιστα, φιλοξένησαν το Βενιζέλο μετά την παραίτησή του σε κτήμα της οικογένειας στη Λέσβο (κτήμα Ακλειδιού), κάτι που θα επαναληφθεί και τα επόμενα χρόνια. Στο ίδιο κτήμα, άλλωστε, η οικογένεια φιλοξένησε το ναύαρχο Κουντουριώτη και το στρατηγό Δαγκλή. Οι στενές σχέσεις της οικογένειας με τον κύκλο των βενιζελικών θα στοιχίσουν τη σύλληψη του Παναγιώτη Αλεπουδέλη και τη δίωξη ολόκληρης της οικογένειας μετά την πτώση του Βενιζέλου, το 1920.
3. Τα νεανικά χρόνια του Ελύτη
Τα καλοκαίρια ο Οδυσσέας τα περνάει με την οικογένειά του στα νησιά του Αιγαίου (κυρίως στη Μυτιλήνη και στις Σπέτσες). Εκεί έρχεται σε επαφή με την ελληνική ναυτική παράδοση και την επιρροή του στοιχείου της θάλασσας στη διαμόρφωση του ελληνικού πολιτισμού.
Είχε την τύχη να έχει καθηγητές στο σχολείο μερικά από τα πιο σημαντικά ονόματα της ελληνικής διανόησης της εποχής: Ι.Θ. Κακριδής, Γ. Αποστολάκης, Ι. Σαρρής, Ι. Αργυρόπουλος, Ε. Παντελάκης. Με την έμπνευση και την ενθάρρυνση που του προσφέρουν οι καθηγητές του, αρχίζει να γράφει στο περιοδικό Η Διάπλασις των Παίδων με διάφορα ψευδώνυμα και παράλληλα οργανώνει ένα μικρό, χειρόγραφο περιοδικό με τίτλο Ιξός. Συχνάζει στο βιβλιοπωλείο του Κόντε, στην οδό Ιπποκράτους, και σταδιακά αρχίζει να στρέφεται σχεδόν αποκλειστικά προς τη λογοτεχνία.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1920 ολοκληρώνει τις εγκύκλιες σπουδές του και ταυτόχρονα έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με την ευρωπαϊκή λογοτεχνία και με το έργο του Πολ Ελυάρ. Την ίδια περίοδο γράφει και τα πρώτα του ποιήματα, καβαφικής τεχνοτροπίας, και δημοσιεύει σταθερά με διάφορα ψευδώνυμα σε περιοδικά της εποχής. Η είσοδός του στη Νομική Σχολή Αθηνών σηματοδοτεί την προσωρινή διακοπή της ενασχόλησής του με την ποίηση και τη γνωριμία του με το μαρξισμό. Στο πλαίσιο αυτό μεταφράζει Τρότσκι από τα γαλλικά για την εφημερίδα των φοιτητών. Συμμετέχοντας στα φοιτητικά δρώμενα της εποχής, εντάσσεται στην ομάδα των φοιτητών που λαμβάνει μέρος στα «Συμπόσια του Σαββάτου». Τα συμπόσια αυτά οργανώνονται από την «Ιδεοκρατική Φιλοσοφική Ομάδα», που είχαν ιδρύσει οι Κ.Δ. Τσάτσος, Π. Κανελλόπουλος, Ι. Θεοδωρακόπουλος και Ι. Συκουτρής, όλοι τους τότε νέοι καθηγητές του Πανεπιστημίου.
4. Οι επιρροές του Ελύτη
Ο Ελύτης ξεκινά τις δοκιμές του στην ποίηση σαφώς επηρεασμένος από την ποιητική του Καβάφη. Οι επιρροές του είναι σαφείς, ειδικά όσον αφορά την τεχνοτροπία. Γράφει κυρίως σαρκολατρικά και κοσμοπολιτικά ποιήματα, και δέχεται τις επιρροές του περιοδικού Πρωτοπορία, που εξέδιδε ο Φώτος Γιοφύλλης. Σταδιακά όμως η επαφή του με τον υπερρεαλισμό σηματοδοτεί μια στροφή στην ποίησή του. Σε πολύ λίγα χρόνια, έχει αποκρυσταλλώσει έναν προσωπικό τρόπο έκφρασης. Το 1934 γράφει τα «Πρώτα Ποιήματα» και καταστρέφει όλα τα ποιήματα που είχε γράψει μέχρι τότε. Ταυτόχρονα, συνδέεται στενά με το Γιώργο Σαραντάρη, ο οποίος εκδίδει χειρόγραφά του την επόμενη χρονιά στο περιοδικό Τα Νέα Γράμματα. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονιστεί η καθοριστική επίδραση που άσκησε στην ποίηση του Ελύτη ο Ανδρέας Εμπειρίκος –τόσο η προσωπική επαφή μαζί του όσο και η ποιητική του– καθώς του έδωσε το ερέθισμα να ασχοληθεί με την αυτόματη γραφή και συντέλεσε με τον τρόπο αυτό στην παγίωση του προσωπικού του ύφους.
5. Η δεκαετία του ’30 και οι πρώτες δοκιμές στην ποίηση
Ο Ελύτης έχει πια αποκτήσει το προσωπικό του ύφος γραφής στα μέσα της δεκαετίας του ’30. Είναι η εποχή που διαβάζει Περικλή Γιαννόπουλο και Ίωνα Δραγούμη, καθώς και τους πρώτους πεζογράφους της γενιάς του 1930. Η γνωριμία του με το Γιώργο Σαραντάρη και τον Ανδρέα Εμπειρίκο θα αποβεί καθοριστική για την εξέλιξη του νεαρού, τότε, ποιητή, αφού θα συντελέσει αφενός στη δημοσίευση των πρώτων του ποιημάτων και αφετέρου στην αποσαφήνιση του προσωπικού του ύφους. Μάλιστα, τα ποιήματα που εκδόθηκαν το 1934 από το Σαραντάρη βρίσκονται ήδη στη μορφή με την οποία θα εκδοθούν στους Προσανατολισμούς. Ένα χρόνο αργότερα, το 1935, δημοσιεύεται η πρώτη συλλογή ποιημάτων του στα Νέα Γράμματα, με το ψευδώνυμο Οδυσσέας Ελύτης.
6. Η έκδοση των Προσανατολισμών και η καθιέρωση του Ελύτη
Η καθιέρωση του Ελύτη έρχεται τρία χρόνια αργότερα, με τη δημοσίευση του άρθρου «Ο ποιητής Οδυσσέας Ελύτης» στο περιοδικό Νεοελληνικά Γράμματα από το Μήτσο Παπανικολάου. Το 1939 τυπώνονται οι Προσανατολισμοί, που αποτελούν στην πραγματικότητα την πρώτη συγκεντρωτική έκδοση των ως τότε δημοσιευμένων ποιημάτων του. Τον επόμενο χρόνο μεταφράζονται ποιήματα του Ελύτη για πρώτη φορά στα γαλλικά.
Στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, στον οποίο ο Ελύτης συμμετέχει ως ανθυπολοχαγός, γράφει τον Ήλιο τον πρώτο, το σχεδίασμα για το έργο Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας, και το Τ.Τ.Τ. 1935.
7. Τα χρόνια της αναγνώρισης
Τα χρόνια που ακολούθησαν είναι πλήρη πνευματικής γονιμότητας σε ό,τι αφορά την καλλιτεχνική δημιουργία του ποιητή. Από το 1946 ως το 1948 ήταν συνεργάτης της εφημερίδας Καθημερινή, ενώ τα επόμενα τέσσερα χρόνια της ζωής του θα τα περάσει στο Παρίσι, όπου θα έχει τη δυνατότητα να συνδιαλλαγεί με κορυφαίους εκπροσώπους των γραμμάτων και της τέχνης, μεταξύ των οποίων οι: Κ. Αξελός, Μ. Λυμπεράκη, P. Éluard, A. Breton, J. Miro, T.S. Eliot, P. Picasso, E. Tériade, A. Camus, J.-P. Sartre. Το 1950 αρχίζει να σχεδιάζει το Άξιον Εστί, το οποίο ολοκληρώνεται το 1959 και του χαρίζει το πρώτο Κρατικό Βραβείο Ποίησης το 1961. Τα χρόνια που ακολουθούν ο Ελύτης συνεχίζει την πνευματική του δημιουργία, ενώ ταυτόχρονα απολαμβάνει την ελληνική και την παγκόσμια αναγνώριση. Τα έργα του επανεκδίδονται, σχολιάζονται, μεταφράζονται. Το 1975 ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής Θεσσαλονίκης. Το 1979 του απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Το 1982 τιμήθηκε με το Χρυσό Μετάλλιο Τιμής του Δήμου Αθηναίων. Το 1987 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου της Ρώμης και των Αθηνών, ενώ το 1989 του απονεμήθηκε το γαλλικό παράσημο του Ανώτατου Ταξιάρχη της Λεγεώνας της Τιμής. Πέθανε στην Αθήνα το Μάρτιο του 1996.
8. Το Άξιον Εστί
Το Άξιον Εστί, το πιο γνωστό έργο του Ελύτη, έχει μελοποιηθεί κατά ένα μέρος από το Μίκη Θεοδωράκη και είναι το πρώτο από τα ποιήματα που ο ποιητής έγραψε προσβλέποντας από την αρχή στη μελοποίησή του. Αφιερωμένο στην αναζήτηση και διαχρονική συγκρότηση της ελληνικότητας, ως κύριο δηλωτικό στοιχείο της οποίας προβάλλει η αντιστασιακή συμπεριφορά, έχει αναχθεί σε άτυπο ελληνικό εθνικό ύμνο. Το έργο διαιρείται σε τρία μέρη: «Η Γένεσις», «Τα Πάθη» και «Δοξαστικόν», κάνοντας με τον τρόπο αυτό φανερές τις αναφορές του στη θρησκευτική παράδοση. Καθένα από τα μέρη αυτά έχει παράλληλες αναφορές στην προσωπική ιστορία του ποιητή και στην ελληνική ιστορία ως τα μέσα του 20ού αιώνα. Οι συνδηλώσεις του ποιήματος, όπως και η συγκυρία της επτάχρονης δικτατορίας που ακολούθησε, βοήθησαν ώστε το έργο να αποκτήσει συμβολική βαρύτητα και να αναχθεί σε δηλωτικό της αντίληψης των Ελλήνων τόσο ως προς τη συλλογική μνήμη και την ιστορία τους, όσο και ως προς τους αγώνες τους για ελευθερία.